ASBÜ KURUMSAL AÇIK ERİŞİM ARŞİVİ NEDİR?

Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi bünyesinde üretilen akademik çalışmaları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolayan, uzun dönemli korunmasını sağlayan ve mümkün olan en geniş kitlelerin erişimine sunulması amaçlayan bir arşivdir. DSpace açık kaynak kodlu kurumsal arşiv sistemi üzerinden işlemler yürütülmektedir. 

ASBÜ KURUMSAL AÇIK ERİŞİM ARŞİVİNİN AMACI NEDİR?

• Üniversitemizde üretilen akademik çalışmaların, açık erişim standartlarına uygun olarak derlenmesi ve Kurumsal Akademik Arşivde korunmasını sağlamak, 
• Atama ve yükseltmeler ile diğer kurul içi değerlendirmelerde dikkate alınan bilimsel çalışmaların Kurumsal Akademik Arşivlerde açık erişime açılmasını sağlamak, 
• Üniversitemizdeki bilimsel çalışmalara daha geniş kitlelerin kolay ve hızlı erişimini sağlamak, 
• Üniversitemiz araştırmacılarının açık arşivde yer alan bilimsel çalışmalarının daha fazla atıf almasını sağlamak, 
• Ulusal ve uluslararası açık arşiv çalışmalarına katkıda bulunmak, 
• Üniversitemizin ulusal ve uluslararası düzeyde tanınırlığını ve saygınlığını artırmak, 
• Üniversitemize ait yayınların etki faktörlerinin artmasını sağlamak, 
• Araştırma sonuçlarının başka araştırmalara kaynaklık etmesini kolaylaştırmak, aynı veya benzer araştırmaların tekrarını önlemek, 
• Bilimsel çalışmalara ücretsiz erişim sağlayarak ülke ekonomisine katkı sağlamak. 

ASBÜ KURUMSAL AÇIK ERİŞİM ARŞİVİNİN YARARLARI

a) Kuruma Yararları:

1. Üniversitenin görünürlüğünü, tanınırlığını ve saygınlığını artırır.
2. Üniversitenin desteklediği araştırma sonuçlarına erişim sınırlamasını ortadan kaldırır,
3. Üniversitenin desteklediği araştırmaları tekrar ücret ödeyerek ticari kaynaklardan satın almasını önler.
4. Üniversitenin dijital akademik çalışmalarını toplar, yönetir ve uzun süreli koruma sağlar.
5. Üniversiteyi potansiyel paydaşlara tanıtır.
6. Akademik işbirliğini arttırır ve disiplinler arası alanlarda çalışma ortamı sağlar.
7. Dijital Ders Materyallerinin geliştirilmesini ve paylaşımını kolaylaştırır.
8. Öğrencilere bilimsel gelişimlerini destekleyici içerik platformu sağlar.

b) Bireysel Yararları: 

Son yıllarda yapılan araştırmalar, tüm bilim dallarında, açık erişime sunulan araştırma sonuçlarının, geleneksek yayıncılık yolu ile sağlanacak atıf sayısı ile karşılaştırıldığında 2-3 kat daha fazla atıf aldığını göstermektedir.

• İnternet sayesinde araştırma sonuçlarına ücretsiz ve hızlı erişimi sağlar,

ASBÜ KURUMSAL AÇIK ERİŞİM ARŞİVİNE YAYINLARIN KAYIT EDİLMESİ ZORUNLU MUDUR? 

Kurum adresli yayınlarının üniversitelerde ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nda derlenmesi ve arşivlenmesi 2547 sayılı Yükseköğretim kanunu ve üniversitelere verilmiş bir görevdir. Dolayısıyla yayınların Kurumsal Akademik Arşive kaydı zorunludur.

2547 sayılı kanunun;

• 42/c maddesi ile yayınların derlenmesi,
• 4/c ve 12/c maddeleri ile de bilim verilerinin söz, yazı ve diğer araçlarla yayılması istenmektedir.

ASBÜ KURUMSAL AÇIK ERİŞİM ARŞİVİNİN KULLANIMI

Arşive Yayın yükleme: Sadece Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi adresli akademik çıktılar Akademik Kurumsal Açık Erişim Arşiv Sistemine yüklenebilir.

Web of Science, Scopus, PubMed indekslerinde yer alan ASBU bünyesinde yayınlanan yayınlar ASBU Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından arşiv sistemine eklenmektedir bu indekslerde yer almayan akademik materyaller için yayın bilgi formu doldurulup Başkanlığımıza iletilmesi gerekmektedir. Yayın Bilgi Formu için Tıklayınız.

Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri: yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin tezleri kabul edildikten sonra, bağlı bulunduğu Enstitü bir ay içerisinde tezlerin elektronik formatlarını Açık Erişim Sistemine kayıt için Daire Başkanlığımıza teslim etmekle yükümlüdür.

Araştırma amaçlı kullanım: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Kurumsal Açık Arşivi kullanıcılarına bölüm & koleksiyonlar, tarih, yazar, başlık, konu gibi erişim alanlarından ve yayınların tam metinlerinde arama imkanı sağlar. 

BİR YAYINI ASBU ÜNİVERSİTESİ KURUMSAL AÇIK ERİŞİM ARŞİVİNE KAYIT EDERKEN KONTROL NOKTALARI NELERDİR?

• Kaynağın üst verisinin kontrolü
• Üst veri ek girişlerinin (konu başlığı vb.) kontrolü
• Dosya geçerliliğin ve içerik bilgilerinin tamlık ve doğruluk bakımından kontrolü
• Erişim sınırlamaları (Yayının patent alacak olması vb. nedenlerle tam metin erişime izin verilmeyerek erişim sınırlandırmaları yapılabilir.)

TELİF HAKLARI 

ASBU bünyesindeki tüm yayınların "AKADEMİK AÇIK ERİŞİM VE KURUMSAL ARŞİV YÖNERGESİ" hükümleri gereğince Kurumsal Açık erişim Arşivinde arşivlenmesi zorunludur. Arşivlenen yayınların açık erişime sunulabilmesi için yazarın ya da Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesinin, yayının telif hakkına sahip olması gerekir. ASBU Kurumsal Açık erişim Arşivinde arşivlendiği halde telif hakkı üçüncü kişi veya kurumlarda olan yayınların tam metinleri açık erişime kapalı tutulur. Ancak araştırmacıların sistem üzerinden yayının yazarına istek göndermesi sağlanır.

Yazarların yayınlarının ön baskıları orijinal kopyadan (yayıncı baskısı) farklı bir sürüm olacağı için Kurumsal Açık Erişim Arşivinde yayımlaması telif hakları açısından herhangi bir sorun oluşturmamaktadır. Bu durumda herhangi bir kişi veya kuruluştan izin istemeye gerek yoktur. Çünkü telif hakkı sahibi kendisidir.

Yazarlar yayınlarının orijinal kopyasını (yayıncı baskısı) Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Kurumsal Açık Erişim Arşivinde depolamak isterse, geçmişte bir telif hakkı sözleşmesi imzalamışsa ve tam telif hakkı devri söz konusu ise telif hakkı sahibinin iznini alması gerekecektir. Şu an yayıncıların %70'i kişisel arşivlemeye izin vermektedir.

Yayıncıların kişisel arşivlemeye izin verme konusundaki politikaları, SHERPA/RoMEO adresinden http://www.sherpa.ac.uk/romeo/  kontrol edilebilir.

AMBARGO NEDİR? NİÇİN GEREKLİDİR? 

Araştırma sonuçlarının belli bir süre erişime kapalı tutulmasını ifade eder. Yazarlar yayınlarının orijinal kopyasını (yayıncı baskısı) Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Kurumsal Açık Arşivinde depolamak isterse, geçmişte bir telif hakkı sözleşmesi imzalamışsa ve tam telif hakkı devri söz konusu ise telif hakkı sahibinin iznini alması gerekecektir. Telif hakkı sahibi yayının açık arşivde yayımlanmasına izin vermediği durumda yayının Kurumsal Arşive kaydı esnasında ambargo tarihi girilmeli ve yayın erişime kapalı tutulmalıdır. Belirlenen ambargo tarihi bitiminde yayın otomatik olarak açık erişime sunulur. Yayının patent alacak olması vb. durumlarda da yayının tam metin erişimine izin verilmeyerek yazar tarafından ambargo tarihi konulabilir.

KURUMSAL AÇIK ARŞİV SİSTEMLERİNİN ULUSAL VE ULUSLARARASI ALANDAKİ ERİŞİMİ

• Kurumsal dijital arşivlerin listesini veren ve içerikleri üzerinde toplu arama yapamaya aracılık eden bir rehber olan  OpenDOAR'a (Directory of Open Access Repositories) erişim için tıklayınız.  http://www.opendoar.org/
• Kurumsal dijital arşivlerin listesini veren bir dizin olan ROAR'a (Registry of Open Access Repositories) erişim için tıklayınız.  http://roar.eprints.org/ 
• Açık erişim ve Kurumsal Arşivler hakkında daha fazla bilgi İçin tıklayınız. http://acikerisim.ankos.gen.tr/

KURUMSAL ARŞİV TERMİNOLOJİSİ

• Ön baskı (pre‐print): Makalenin yayımlanmak üzere dergiye gönderilen, hakem/editör değerlendirmesi öncesi ilk hali.
• Son baskı (post‐print): Makalenin hakem/editör değerlendirmesinden geçmiş, yayına hazır son hali.
• Yayıncı baskısı: Makalenin dergide yayımlanmış formatı.
• Hemen depolama: Yayın kabulünden sonra son baskı nın kurumsal açık arşive hemen konması.
• Ambargo süresi: Fon sağlayıcı veya yayıncı tarafından belirlenen, yayının açık erişime kapalı olması gereken süre.
• İstek butonu (request buaon): Tam metni açılamayan yayınlar için istek butonu.
• DOAJ (Directory of Open Access Journals): Açık erişimli dergilerin üst verilerinde toplu arama imkanı ve tam metnine erişim linki sağlayan çok disiplinli bir dizindir.
• OpenDOAR (Directory of Open Access Repositories) : Kurumsal dijital arşivlerin listesini veren ve içerikleri üzerinde toplu arama yapamaya aracılık eden bir dizindir.
• ROAR (Registry of Open Access Repositories) : Kurumsal dijital arşivlerin listesini veren bir dizindir.
• Üst Veri (Metadata): Bir bilgi kaynağını tanımlayan veri kümesidir. Başka bir ifadeyle, sayısal bilgilerin ve bilgi kaynaklarının bulunması, kimliklendirilmesi, kullanımı ve yönetimi ile ilgili yapılandırılmış bilgidir.